Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι (disc) είναι τα "αμορτισέρ" της σπονδυλικής στήλης, αφού κατανέμουν και μειώνουν τις πιέσεις που ασκούνται καθημερινά πάνω στη σπονδυλική στήλη και ταυτόχρονα σταθεροποιούν τη σπονδυλική στήλη συνδέοντας τον ένα σπόνδυλο (vertebra) με τον άλλο.
Αποτελούνται περιφερικά από ινώδη δακτύλιο (ελαστική ζώνη) και κεντρικά από τον πηκτοειδή πυρήνα (ζελατίνη ασυμπίεστη και εύπλαστη).
- Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι βρίσκονται μεταξύ όλων των σπονδύλων εκτός απο τον Α1, Α2 και των ιερών και κοκκυγικών σπονδύλων που είναι συνοστεωμένοι.
- Στερούνται αγγείων και η διατροφή τους γίνεται από τις επιφυσιακές πλάκες με διάχυση.
- Οι κήλες των μεσοσπονδυλίων δίσκων εμφανίζονται πιο συχνά στον αυχένα ή στην μέση.
Πως προκαλείται η κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου (herniated disc);
- Εμφανίζονται αλλοιώσεις της σύστασης του μεσοσπονδυλίου δίσκου με αποτέλεσμα ρήξη της "ελαστικής ζώνης" (ινώδους δακτυλίου) και την έξοδο της "ζελατίνης" (πηκτοειδούς πυρήνα) ή προεκβολή ("γλίστρημα") του μεσοσπονδυλίου δίσκου σε άλλη θέση.
- Όταν η "ζελατίνη" βγει από την "ελαστική ζώνη" (γλιστρήσει), μπορεί να πιέσει τις ρίζες ή το νωτιαίο μυελό ή τις μήνιγγες, με αποτέλεσμα την εμφάνιση πόνου και μουδιάσματος στον αυχένα ή στη μέση.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να εντοπίσουν την ακριβή αιτία που τους προκάλεσε την κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Συνήθως είναι αποτέλεσμα της φυσιολογικής διαδικασίας γήρανσης. Στους νέους και στα παιδιά, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε νερό. Καθώς γερνούν οι ανθρώποι μειώνεται η περιεκτικότητα νερού στους μεσοσπονδύλιους δίσκους, γίνονται άκαμπτοι, αρχίζουν να συρρικνώνονται και τα μεσοσπονδύλια διαστήματα αρχίζουν να στενεύουν. Συνθήκες που μπορούν να αποδυναμώσουν τους δίσκους είναι:
- ο τραυματισμός του αυχένα ή της μέσης
- το σήκωμα ενός μεγάλου φορτίου με την δύναμη της μέσης και όχι των ποδιών,
- οι επαναλαμβανόμενες στροφικές ή επίπονες κινήσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα
- η πολύωρη-επαναλαμβανόμενη οδήγηση, λόγω καθιστής θέσης και των δονήσεων των αμορτισέρ του αυτοκινήτου
- το κάπνισμα
- το αυξημένο σωματικό βάρος
Συμπτώματα-Διάγνωση
Η κλινική εικόνα (συμπτώματα) της αυχενικής δισκοκήλης είναι περίπου ανάλογη με της οσφυικής κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου και εμφανίζει:
- οξύ πόνο τοπικά (αυχεναλγία ή οσφυαλγία) ,συνήθως επεκτείνεται εντός μικρού χρονικού διαστήματος
- Στο χέρι ,σε περίπτωση αυχενικής δισκοκήλης
- Στο πόδι δηλαδή ισχιαλγία σε περίπτωση οσφυικής δισκοκήλης
- δυσκαμψία τοπικά στον αυχένα ή στη μέση, με μυικό σπασμό κι ευαισθησία παρασπονδυλικά.
- μούδιασμα ή μυική αδυναμία (ριζίτιδα), ανάλογα με τη ρίζα ή το νεύρο που πιέζεται.
- σπάνια παρουσία διαταραχών ούρησης και αφόδευσης (μυελοπάθεια).
- στην περίπτωση της αυχενικής δισκοκήλης είναι συχνός ο πονοκέφαλος.
- συχνά διαταραχές ύπνου, ανησυχία και κατάθλιψη όταν εμφανίζεται χρόνιος πόνος που οφείλεται σε δισκοκήλη.
Κατά την κλινική εξέταση, ο θεράπων ιατρός ελέγχει την μυική ισχύ των άνω και κάτω άκρων, την αισθητικότητα, τα τενόντια αντανακλαστικά και τα ευπαθή σημεία πίεσης κατά την ψηλάφηση. Απαραίτητη είναι η εκτίμηση της κινητικότητας των αρθρώσεων καθώς και της κυκλοφορίας του άνω ή κάτω άκρου (ψηλάφηση σφύξεων).
Παρουσιάζεται:
- Εξάλειψη της φυσιολογικής οσφυικής ή αυχενικής λόρδωσης και συχνά ανταλγική στάση (στράβωμα του κορμού - ο ασθενής προσπαθεί να απομακρύνει το σώμα του από την πίεση της δισκοκήλης).
- Οι κινήσεις της σπονδυλικής στήλης είναι περιορισμένες, κυρίως η κάμψη και η έκταση του αυχένος ή της μέσης αντίστοιχα.
- Αύξηση του πόνου με το βήχα ή με το φτάρνισμα.
Για να ολοκληρωθεί επαρκώς η διάγνωση, θα πρέπει να γίνουν κάποιες παρακλινικές ιατρικές εξετάσεις:
- απλή ακτινογραφία του αυχένος ή της μέσης: απαραίτητη για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων με τα ίδια συμπτώματα (όγκοι, φυματίωση, σπονδυλολίσθηση, κατάγματα, ρευματικές παθήσεις).
- αξονική τομογραφία (CT) και
- μαγνητική τομογραφία (MRI) η οποία απεικονίζει με μεγάλη ακρίβεια, τη σχέση της προβολής του μεσοσπονδυλίου δίσκου με τον νωτιαίο σάκο-μυελό, το μεσοσπονδύλιο τρήμα και τις διερχόμενες ρίζες των νεύρων.
- αιματολογικές εξετάσεις όπως γενική αίματος, ΤΚΕ κ.α.
- ηλεκτρομυογράφημα-ηλεκτρονευρογράφημα (ΗΜΓ-ΚΤΑ-ΑΤΑ) ώστε να ελεγχθεί η ακεραιότητα των ριζών του αυχένος ή της μέσης και των αντίστοιχων περιφερικών νεύρων .
Θεραπεία-Αντιμετώπιση
Τι πρέπει να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε ή να θεραπεύσουμε την κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου;
Μετά τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις και την σωστή διάγνωση της αυχεναλγίας ή οσφυαλγίας που οφείλεται σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου αρχικά ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ θα πρέπει:
- Να υπάρξει περίοδος ανάπαυσης. Το χρονικό διάστημα της ανάπαυσης και της αποχής από την εργασία θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες, κυρίως όμως από την διάρκεια (οξεία ή χρόνια φάση) της βλάβης και το μέγεθος-θέση της βλάβης στην σπονδυλική στήλη.
- Φαρμακευτική αγωγή. Ο θεράπων ιατρός θα επιλέξει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και το χρονικό διάστημα χορήγησής του. Ενδεδειγμένες ομάδες φαρμάκων για την αντιμετώπιση της αυχεναλγίας ή οσφυαλγίας που οφείλεται σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι τα απλά παυσίπονα όπως η παρακεταμόλη, τα αντιφλεγμονώδη, τα μυοχαλαρωτικά, τα αντιεπιληπτικά, τα κωδεινούχα-αναλγητικά και τα κορτικοειδή.
- Θερμά ή ψυχρά επιθέματα. Η χρήση τοπικά επιθεμάτων θερμών ή ψυχρών 2 εως 3 φορές ημερησίως διευκολύνουν στην αναχαίτιση του άλγους και της φλεγμονής της περιοχής.
- Μάλαξη. Η χρήση λιπαντικών ουσιών και η μάλαξη της περιοχής ή η επάλειψη της περιοχής με θερμαντικές κρέμες βοηθούν αρκετά , ιδίως όταν εφαρμόζονται από κάποιον που γνωρίζει.
- Σωστή στάση σώματος. Επιτυγχάνεται με χρήση ζώνης οσφύος για τις καθημερινές δραστηριότητες, με σωστό στρώμα ύπνου, με ανατομικό μαξιλάρι αυχένος, με ειδικό μαξιλάρι οσφύος για την καθιστή θέση και για το αυτοκίνητο, με βακτηρίες μασχάλης ή πήχεος και ειδικούς νάρθηκες ανάλογα με την περίπτωση.
- Ασκήσεις. Είναι απαραίτητο να γίνει εκμάθηση ασκήσεων για την ενδυνάμωση της περιοχής, την ευλυγισία και τη βελτίωση της στάσης σώματος-ισορροπίας και βάδισης, μετά όμως από την οξεία φάση.
Συνήθως η αυχεναλγία ή η οσφυαλγία που οφείλεται σε κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου δεν ιάται αυτόματα αλλά υποχωρεί μερικώς μετά από ένα μεγάλο συνήθως χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση συνίσταται η θεραπευτική αντιμετώπιση με χρήση ενός ή περισσότερων φυσικών μέσων όπως :
- υπέρηχο ( Ultrasound)
- laser
- TENs (transcutaneous electrical stimulation)
- biofeedback
- μαγνητικά πεδία
- συσκευή ραδιοσυχνοτήτων
- manual therapy
- δυναμική επίδεση (taping)
- ειδική μάλαξη
και θεραπευτικών ιατρικών εξειδικευμένων τεχνικών όπως:
- βελονισμός (dry needling) της προσβεβλημένης περιοχής
- μεσοθεραπεία με χρήση ενδεδειγμένων φαρμάκων ανάλογα με τη βλάβη και με την κλινική εμπειρία του θεράποντος ιατρού.
- περινευρικές εγχύσεις- Lyftogt PI.T. Η θεραπεία-Lyftogt PI.T- επιτελείται με μια σειρά μικρών εγχύσεων αμέσως κάτω από το δέρμα, χρησιμοποιώντας φυσικά ( natural) συστατικά. Οι εγχύσεις στοχεύουν σε οδυνηρές περιοχές όπου τα νεύρα είναι ευαίσθητα και προκαλούν πόνο. Εφαρμόστηκε για πρώτη φορά και αναπτύχθηκε σημαντικά από τον Δρ. John Lyftogt. Τα συστατικά που χρησιμοποιούνται στις εγχύσεις της συγκεκριμένης τεχνικής είναι ένα ρυθμισμένο διάλυμα δεξτρόζης 5%, με ουδέτερο pH 7.4.
- προλοθεραπεία . Πρόκειται για μη παρεμβατική ιατρική τεχνική (minimal invasive technique) που επιτυγχάνει την ανάπλαση- επούλωση των τραυματισμένων τενόντων, συνδέσμων και μυών, πυριδοτώντας τον φυσικό μηχανισμό επιδιόρθωσης του οργανισμού. Γίνεται με εγχύσεις ακριβώς στα σημεία των ανατομικών αλλοιώσεων (συνήθως στα σημεία που οι τένοντες και οι σύνδεσμοι συνδέονται με τα οστά). Χρησιμοποιούνται διαλύματα δεξτρόζης, που είναι φαρμακολογικά αδρανή ή αυξητικοί παράγοντες (PRP).
- με πρόγραμμα ασκήσεων εξατομικευμένων για την πάθηση και την περίπτωση, και επανεκπαίδευσης εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων με σωστό και αποτελεσματικό τρόπο για την αποφυγή πιθανών νέων τραυματισμών της περιοχής.
Σε πολλές περιπτώσεις είναι ενδεδειγμένη κι επιβεβλημένη η συνδυαστική αντιμετώπιση της βλάβης με θεραπευτικές ιατρικές τεχνικές, φυσικά μέσα και ασκήσεις της πάσχουσας περιοχής την ίδια χρονική διάστημα ώστε το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα να επιτευχθεί άμεσα.
Χρονική διάρκεια θεραπευτικής προσέγγισης κυμαίνεται από 2 εβδομάδες μέχρι 2 μήνες κατά μέσο όρο.
Είναι απαραίτητη η επανεκτίμηση του ασθενούς μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα σύμφωνα με το πρωτόκολλο που χρησιμοποιήθηκε.
