Κάθε απότομη διακοπή της αιμάτωσης σε οποιαδήποτε εγκεφαλική περιοχή ευθύνεται για την κλινική εικόνα του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου που διακρίνεται σε ισχαιμικό (απόφραξη ή κρίσιμη στένωση ενός αγγείου) και αιμοραγικό (ρήξη αγγείου).
Προδιαθεσικοί παράγοντες για ΑΕΕ είναι η υπέρταση, στεφανιαία νόσος, κολπική μαρμαρυγή, διαβήτης, υπερλιπιδαιμία, αιμοραγική διάθεση, κάπνισμα, χρήση οινοπνεύματος, έλλειψη γυμναστικής, στρες και παχυσαρκία.
Εκδηλώνεται με κάποια νευρολογική εικόνα, με απότομη έναρξη ενός ή περισσοτέρων συμπτωμάτων :
- παράλυση στα χέρια ή τα πόδια, συνήθως στη μια πλευρά του σώματος πχ αριστερό χέρι και πόδι
- μούδιασμα στα χέρια ή τα πόδια ή καμιά φορά στο πρόσωπο
- δυσκολία στην ομιλία
- δυσκολία στο περπάτημα (αστάθεια βάδισης)
- ίλιγγος και ζάλη
- ελάττωση της όρασης ή διπλωπία
- πονοκέφαλος και εμετός
- πτώση της γωνίας του στόματος (στραβώνει το στόμα)
- τέλος, σε μεγάλα εγκεφαλικά επεισόδια, ο ασθενής χάνει τις αισθήσεις του και πέφτει σε κώμα.
Η αντιμετώπιση του εγκεφαλικού επεισοδίου καλό είναι να γίνεται σε οργανωμένο Νοσοκομείο, με δυνατότητες για διάγνωση αλλά και θεραπεία, είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική. Η ομάδα ιδανικά περιλαμβάνει Νευρολόγο, Νευροχειρουργό, Επεμβατικό Νευροακτινολόγο, Φυσίατρο και Φυσικοθεραπευτή.
Αρχικά είναι απαραίτητη:
- άμεση μεταφορά στο Νοσοκομείο, επείγουσα διάγνωση με αξονική ή και μαγνητική τομογραφία
- αν πρόκειται για ισχαιμικό επεισόδιο, μέσα στις πρώτες 3-4 ώρες μπορεί να γίνει ενδοφλέβια θρομβόλυση, δηλαδή χορήγηση ουσίας στον ορό που διαλύει το θρόμβο. Εναλλακτικά, μπορεί να γίνει μηχανική θρομβεκτομή, δηλαδή απομάκρυνση του θρόμβου μέσα από έναν ενδοαγγειακό καθετήρα.
- άν το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι εκτεταμένο και απειλεί τη ζωή του ασθενούς (δηλ ο ασθενής είναι σε λήθαργο ή κώμα), υποστηρίζονται οι βασικές λειτουργίες πχ με διασωλήνωση και μηχανικό αερισμό και ο ασθενής μεταφέρεται σε μονάδα εντατικής θεραπείας
- σε περιπτώσεις όπου το εγκεφαλικό οίδημα είναι εκτεταμένο και δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με φαρμακευτικά μέσα, μπορεί να δοκιμαστεί και ειδικά σε νέους ανθρώπους η αποσυμπιεστική κρανιεκτομία. Επίσης, αν το επεισόδιο είναι αιμορραγικό, γίνεται συνήθως νευροχειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του αιματώματος
- τις επόμενες ημέρες και εφ' όσον έχει σταθεροποιηθεί ο ασθενής, αντιμετωπίζονται τυχόν επιπλοκές (πχ επιληπτικές κρίσεις, πνευμονία κλπ) και ξεκινάει η κινητοποίηση του ασθενούς με φυσικοθεραπευτή υπο την καθοδηγηση φυσιάτρου καθώς και η εκμάθηση της κατάποσης ή και της εκφοράς του λόγου αν υπάρχει αντίστοιχη διαταραχή
- μετά από παραμονή 1-2 εβδομάδων στο Νοσοκομείο και σταθεροποίηση της κλινικής του κατάστασης, ο ασθενής μεταφέρεται σε ειδικό Κέντρο Αποκατάστασης κι Αποθεραπείας για συνέχιση του προγράμματος αποκατάστασης ώστε να γίνει δυνατή μετά από εύλογο χρονικό διάστημα η ανεξάρτητη βάδιση ,η αυτοεξυπηρέτηση ,η κατάποση και η επικοινωνία του ασθενούς μέσα από ένα εντατικό , εξατομικευμένο κι απαιτητικό πρόγραμμα με χρήση συνεδριών φυσικοθεραπείας, ρομποτικών μηχανημάτων, εργοθερραπείας, λογοθεραπείας , υδροθεραπείας κι ψυχολογικής υποστήριξης
Η αρχική διάγνωση του εγκεφαλικού επεισοδίου γίνεται σε Νοσοκομείο . Η θεραπεία των πρώτων ημερών όπως προαναφέρθηκε γίνεται ιδανικά από ομάδα πολλών γιατρών και άλλων θεραπευτών και συνεχίζεται σε Κέντρο Αποκατάστασης κι Αποθεραπείας.
Για την αποκατάσταση των ειδικών νευρολογικών ελλειμμάτων του ΑΕΕ (ημιπληγία, αφασικές διαταραχές, σπαστικότητα κ.α.) είναι υπευθυνη η ομάδα αποκατάστασης που καθοδηγεί ο φυσίατρος με στόχο την επανείσοδο στις καθημερινές δραστηριότητες και στην προηγουμενη ζωή.
Το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι κοπιώδες και χρονοβόρο αλλά πολλές φορές μπορεί εφαρμοστούν και άλλες θεραπείες όπως η προλοθεραπεία για την ενίσχυση των συνδέσμων, τενόντων και αρθρώσεων της ημίπληκτης πλευράς σε περίπτωση συνυπάρχουσας οστεοαρθρίτιδας ώμου, ισχίου ή γόνατος ημίπληκτης πλευράς
Στην περίπτωση της σπαστικότητας της ημίπληκτης πλευράς μετά από το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο το Botox-βοτουλινική τοξίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ανακουφίσει τους ασθενείς από τους σπασμούς και τη μυϊκή τάση που προκαλούν αναπηρία και πόνο.
Η σπαστικότητα μπορεί να εμφανιστεί σε ανθρώπους με διάφορες συνθήκες και ασθένειες, όπως η κληρονομική σπαστική παραπληγία, η εγκεφαλική παράλυση, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η τραυματική βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος-αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι ενδείξεις σπαστικότητας μπορούν να περιλαμβάνουν τα εξής συμπτώματα:
Η αναχαίτιση του νευροπαθητικού πόνου ( καυσαλγία –δυσαισθησία-υπερευαισθησία στην ημίπληκτη πλευρά) γίνεται με συνεδρίες perineural injection therapy PIT by Lyftogt. Πρόκειται για νέα θεραπεία με στόχο την μείωση του πόνου και της υπερευαισθησίας του ημίπληκτου άνω και κάτω άκρου.
